Stacja transformatorowa kompaktowa vs. stacja słupowa

Najbardziej popularnym rozwiązaniem w energetyce są kompaktowe stacje transformatorowe, przypominające niewielki budynek i najczęściej dostosowane kolorystycznie do otoczenia. Mają one wiele zalet, które decydują o ich niezawodności, bezpieczeństwie i odporności na działanie czynników zewnętrznych. Ich produkcja wymaga użycia wysokiej jakości komponentów, odpowiednich zabezpieczeń oraz dodatkowych elementów obudowujących, przez co koszty związane z powstaniem kompaktowej stacji transformatorowej rosną.

By te koszty ograniczyć, niektórzy inwestorzy i przedsiębiorcy decydują się na tańszą alternatywę – stacje transformatorowe słupowe. Są to stacje napowietrzne o budowie słupa, które oferują niższe koszty zarówno w zakresie produkcji, jak i montażu. Sprawdziliśmy, czy niższa cena rzeczywiście przekłada się na oszczędności w dłuższej perspektywie i niestety nasze obserwacje wskazują na kilka poważnych ograniczeń.

Problemem jest przede wszystkim wspomniana „napowietrzna” konstrukcja. Naraża ona urządzenia stacji na wiele zagrożeń i związanych z tym dodatkowych prac lub napraw. Pierwszym poważnym zagrożeniem są czynniki atmosferyczne – temperatura, działanie promieni słonecznych, deszcze, wichury oraz burze. Prowadzą do korozji i uszkodzeń, które trzeba w szybkim czasie naprawić.

Innym zagrożeniem jest kradzież. Stacje słupowe wykonane są ze stali, aluminium oraz miedzi, które są cennymi surowcami dla złodziei, ale jak się okazuje, podobne kradzieże mogą mieć dużo dalej idące skutki. Podczas kradzieży transformatora dochodzi do jego rozszczelnienia. Jeśli zostanie on zrzucony ze słupa, dochodzi do rozlania oleju, który przedostaje się do gruntu. Oznacza to ingerencję służb odpowiedzialnych za ochronę środowiska i nałożenie na zakłady energetyczne dodatkowych obowiązków, związanych ze zutylizowaniem zakażonej gleby.

Jak wiadomo, wszelkie awarie nie dość, że generują dodatkowe koszty naprawy, to prowadzą do przerw w dostawie prądu, co może okazać się szczególnie kosztowne. Straty wiążą się wówczas również z niesprzedaną energią, a także niezadowoleniem odbiorców.

Stacje słupowe budowane są na napięcie 15 lub 20 kV na 0,4kV. Są one najczęściej wyposażone w transformatory o mocy do 400 kVA. Czasami, na wzmocnionych konstrukcjach i podwójnych słupach buduje się stacje dla transformatora o mocy 630 kVA. Jak pod tym względem wypada stacja kompaktowa?

Zdecydowanie lepiej. Obecnie produkowane są stacje kompaktowe z obsługą zewnętrzną dla transformatorów o mocy do 2500 kVA. W przypadku większych jednostek stosuje się stacje kontenerowe z korytarzem obsługi, co powoduje, że ograniczenia dla mocy tych stacji praktycznie nie istnieją.

Stacje transformatorowe muszą gwarantować bezpieczeństwo – zarówno ich obsługi, jak i osób postronnych, znajdujących się w ich pobliżu. Pod tym względem ogromną zaletą kompaktowych stacji transformatorowych jest ich budowa: wszystkie urządzenia zamknięte są w trwałej, szczelnej obudowie. Są zabezpieczone przed wiatrem, deszczem czy promieniowaniem słonecznym, a solidny fundament stacji jest jednocześnie szczelną misą olejową, wykonaną z betonu hydro- i olejoszczelnego. W razie wycieku oleju z transformatora szkodliwa substancja nie dostanie się do gruntu. Taka stacja może działać niezawodnie przez kilkadziesiąt lat.

Stacje kompaktowe zapewniają jednak nie tylko bezpieczeństwo eksploatacyjne. Są one również bezpieczne zarówno dla obsługi, jak i przechodniów, znajdujących się w ich bezpośrednim otoczeniu. Wszystkie czynności łączeniowe odbywają się wewnątrz zamkniętych rozdzielnic, a zabezpieczenie przed skutkami zwarć łukowych zapewnia wysoki komfort i bezpieczeństwo eksploatacji.

Zgrabna obudowa i możliwość dopasowania kolorystyki do otoczenia sprawiają, że kompaktowe stacje transformatorowe doskonale wtapiają się w otoczenie. Zyskują więc jeszcze jedną zaletę, czysto estetyczną. W przypadku stacji słupowych sama konstrukcja powoduje zaburzenie krajobrazu, szczególnie uciążliwe dla osób zamieszkujących osiedla domów jednorodzinnych czy bloków. Jeśli instalacje słupowe są zasilane liniami napowietrznymi, widoczne przewody SN i nn dodatkowo psują ich estetykę.

Wpasowująca się w otoczenie kompaktowa stacja transformatorowa z obsługą zewnętrzną. Po prawej stronie widoczne słupy napowietrznych linii zasilających:

Stacje słupowe kuszą ceną, ale nie gwarantują niższych kosztów utrzymania. Otwarta konstrukcja utrudnia zapewnienie bezpieczeństwa eksploatacji, a także środowiska naturalnego. Czy są sytuacje, kiedy mogą się sprawdzić? Na pewno będą alternatywą wartą rozważenia w terenach, gdzie ukształtowanie powierzchni utrudnia montaż tradycyjnej stacji. Warto się jednak zastanowić, czy zagrożenia związane z utrzymaniem takiej stacji nie będą generowały w dłuższej perspektywie większych kosztów i problemów niż te związane z dostosowaniem powierzchni pod montaż stacji obudowanej. W przeciwnym wypadku zastosowanie sprawdzonego rozwiązania w postaci kompaktowej stacji transformatorowej zapewni stabilny i bezpieczny zwrot z inwestycji.